Rok bezprecedensowych zawirowań na rynkach energetycznych

• Rok fiskalny został zdominowany przez najcięższe w historii zawirowania na rynkach energetycznych
  
• Grupa Axpo zanotowała skorygowany zysk operacyjny w wysokości 392 mln CHF (w poprzednim roku: 643 mln CHF) i zysk netto w wysokości 594 mln CHF (w poprzednim roku: 607 mln CHF)
• Obniżone roczne wyniki wynikają z konieczności zakupów energii elektrycznej w związku z brakami w podaży i suszą, a także tymczasowymi przesunięciami w przychodach
• Do istotnych trendów należały w podsumowywanym okresie: znaczący wzrost tymczasowych płatności z tytułu zabezpieczenia produkcji energii elektrycznej w Szwajcarii oraz brak konieczności wykorzystania środków z linii kredytowej rządu federalnego
• Korzyści przynosi Grupie Axpo dywersyfikacja rynków i obszarów działalności, co pozwala na sformułowanie pozytywnej perspektywy średniookresowej.
• Axpo zauważa także duży wzrost w zakresie odnawialnych źródeł energii w Szwajcarii i za granicą
• Firma zwraca również uwagę na jej znaczący wkład w proces dekarbonizacji i zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii w Szwajcarii i Europie

Rok finansowy 2021/22 upłynął pod hasłem bezprecedensowych zawirowań, co znalazło swoje odzwierciedlenie w wynikach Grupy Axpo. Dzięki strategii dywersyfikacji rynków i obszarów działalności oraz koncentracji na zarządzaniu płynnością, Grupa Axpo przetrwała burzliwy dla branży czas. Firma była w stanie samodzielnie się finansować i nie wykorzystała linii kredytowej, o którą zapobiegawczo wystąpiła do rządu federalnego w Szwajcarii. Średnioterminowa perspektywa Axpo jest pozytywna, co jest efektem m.in. rosnących cen energii elektrycznej.

Rynek energetyczny w roku obrotowym 2021/2022 (od 1 października 2021 do 30 września 2022 r.) doświadczył niespotykanych wcześniej turbulencji, co nie pozostało bez wpływu na wyniki Grupy Axpo (Axpo). Pierwszy szok cenowy miał miejsce pod koniec ubiegłego roku. Następnie, agresja Rosji przeciwko Ukrainie, wyłączenia francuskich elektrowni jądrowych i susza w Europie doprowadziły do bezprecedensowych zawirowań na rynku, które osiągnęły szczyt na początku września 2022 r. Hurtowe ceny energii elektrycznej i gazu były w niektórych przypadkach 20-krotnie wyższe niż średnia z ostatnich dziesięciu lat. Niezbędne było wsparcie dostawców energii w całej Europie oraz wykorzystanie innych środków, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii.

- Niespotykana dotychczas sytuacja na rynkach energetycznych sprawiła, że w zakończonym roku finansowym stanęliśmy przed ogromnymi wyzwaniami. Jesteśmy świadkami okropności wojny w Europie – mają one dramatyczne konsekwencje dla dotkniętych nią ludzi oraz olbrzymi wpływ na rynki energetyczne. Dzięki niestrudzonym wysiłkom naszych pracowników, strategii dywersyfikacji obszarów działalności i rynków oraz skupieniu się na zarządzaniu płynnością, udało nam się przetrwać tę burzę. Nie skorzystaliśmy z linii kredytowej, o którą wystąpiliśmy do rządu federalnego i zrobimy wszystko, co w naszej mocy, aby nigdy nie musieć tego robić. Średnioterminowa perspektywa Grupy Axpo jest nadal pozytywna – poprawiły ją rosnące ceny energii elektrycznej. Jesteśmy przekonani, że nasza strategia będzie sprawdzać się w przyszłości. Opieramy ją na trzech filarach: koncentracji na przyszłości wolnej od CO2, rozwoju odnawialnych źródeł energii w Szwajcarii i za granicą oraz rozwoju naszego międzynarodowego biznesu. Wierzymy, że dzięki temu Grupa Axpo wniesie znaczący wkład w bezpieczeństwo dostaw energii i dekarbonizację w Szwajcarii i Europie. Ten rok przetestował wiele naszych wewnętrznych procesów i systemów. Wyciągamy wnioski z tych doświadczeń i wyjdziemy z kryzysu silniejsi – mówi Christoph Brand, CEO w Axpo.

Zmniejszenie ilości energii wodnej z powodu suszy

Całkowity dochód Grupy Axpo wyniósł 10,546 mld CHF i był znacznie wyższy niż w roku poprzednim (6,056 mld CHF). Wzrost ten, który w dużej mierze wynikał z trendów cen energii elektrycznej i gazu, został częściowo skompensowany przez wyższe wydatki na zakup energii. Produkcja z elektrowni jądrowych spadła o 0,2 terawatogodziny (TWh), czyli o 1% w porównaniu z rokiem ubiegłym i wyniosła 17,8 TWh, głównie z powodu ograniczonej dostępności francuskich elektrowni jądrowych. Szwajcarskie elektrownie wodne wyprodukowały 8,2 TWh energii elektrycznej, co oznacza spadek o 17%, spowodowany przede wszystkim wyjątkowo suchym latem. Pomimo dalszego rozwoju energetyki wiatrowej i słonecznej, mniej korzystne warunki pogodowe oznaczały, że produkcja energii z tych źródeł spadła o 1,7 TWh, czyli o 2%. Aby zrekompensować te nieoczekiwane niedobory w produkcji i dostawach, konieczne było zakupienie energii elektrycznej na rynku. Energia odkupiona w związku z niedostateczną produkcją energii wodnej pozwoliła Axpo zwiększyć poziom magazynowania we własnych zbiornikach do wysokich poziomów przed zbliżającą się zimą.

Rezultaty finansowe w roku obrotowym 2021/22

Skorygowany zysk operacyjny (zysk przed odsetkami i podatkiem, czyli EBIT) wyniósł 392 mln CHF, co oznacza spadek z 643 mln CHF w poprzednim roku. Gwałtowny spadek nastąpił z uwagi na znacznie wyższy wkład w zyski obszaru Trading & Sales Grupy Axpo oraz sprzedaż w obszarze farm wiatrowych i słonecznych, która nie była wystarczająca, aby zrekompensować negatywne skutki braków w produkcji i dostawach.

Na wyniki za rok obrotowy 2021/22 wpływ miały trzy efekty jednorazowe, które nie są uwzględnione w skorygowanej wartości EBIT. 

• Po pierwsze, zwrot z funduszy na likwidację i utylizację elektrowni jądrowych (STENFO) wyniósł -13,6% (w porównaniu z +12,4% w poprzednim roku), co obniżyło wynik operacyjny o 327 mln CHF.
• Po drugie, tymczasowe przesunięcia dochodów na korzyść kolejnych lat, które były już widoczne w poprzednich okresach ze względu na instrumenty finansowe wykorzystywane do zabezpieczania produkcji energii elektrycznej w Szwajcarii, zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF), wyniosły w omawianym roku 1,470 mld CHF. Było to spowodowane w szczególności różnicą w cenach energii elektrycznej między Niemcami a Szwajcarią.
• Po trzecie, rosnące ceny energii elektrycznej spowodowały rewizję wyceny elektrowni Axpo. Ponieważ oczekiwania dotyczące przyszłych cen wzrosły, oprócz cen bieżących, odnotowano całkowite przeszacowanie (wzrost wartości księgowej) w wysokości 3,150 mld CHF.

W efekcie czynniki te dodały 1,353 mld CHF do raportowanego zysku operacyjnego, co przełożyło się na kwotę 1,745 mld CHF. Wynik finansowy spadł do poziomu ujemnego (-1 038 mln CHF, w porównaniu z +235 mln CHF w poprzednim roku), głównie z powodu negatywnych wyników STENFO i strat z tytułu różnic kursowych w pozycjach bilansowych. Podatek dochodowy wyniósł 113 mln CHF, co oznacza spadek z poziomu 144 mln CHF w roku poprzednim. Wynik za okres spadł z 607 mln CHF w poprzednim roku do 594 mln CHF w obecnym. Ze względu na linię kredytową przyznaną przez rząd federalny nie zostanie wypłacona dywidenda.

Gwałtowny wzrost płatności z tytułu zabezpieczeń skutkujący przejściowo wysokim odpływem środków

Bardzo gwałtowny wzrost płatności wymaganych w związku z zabezpieczeniem produkcji energii elektrycznej w Szwajcarii spowodował odpływ środków pieniężnych z działalności operacyjnej w wysokości 3,117 mld CHF, w porównaniu z wpływem środków pieniężnych w wysokości 888 mln CHF w poprzednim roku. Należy zauważyć, że po dostarczeniu energii elektrycznej środki te będą stopniowo wracać do firmy od następnego roku kalendarzowego. Inwestycje brutto, głównie w energię odnawialną, wyniosły 488 mln CHF, z czego 44% przypadło na Szwajcarię. Dzięki zbyciu o łącznej wartości 346 mln CHF, inwestycje netto wyniosły 142 mln CHF (rok wcześniej: 327 mln CHF).

Wzrost sumy bilansowej z powodu wzrostu cen

Nadzwyczajne trendy na rynku energii obserwowane w badanym okresie, w tym gwałtowny wzrost cen i wyjątkowo wysoka zmienność, doprowadziły również do wzrostu sumy bilansowej. Aktywa ogółem wzrosły z 44,676 mld CHF 30 września 2021 r. do 79,736 mld CHF 30 września 2022 r. Ta inflacja wynika z zasad rachunkowości, które wymagają, aby kontraktom na dostawy energii i powiązanym transakcjom zabezpieczającym, przypisać wartość odtworzeniową, która zależy od ceny rynkowej w przyszłości. Jest to odzwierciedlone w równym stopniu po stronie aktywów i pasywów, ponieważ wartości odtworzeniowe poruszają się równolegle z trendem cen rynkowych po obu stronach i spadają w momencie spadku poziomu cen lub w momencie realizacji odpowiednich kontraktów. Całkowity kapitał własny na dzień 30 września 2022 r. wyniósł 7,432 mld CHF, co oznacza wzrost w stosunku do roku poprzedniego o 7,228 mld CHF.

Aktywne zarządzanie kapitałem

W celu zabezpieczenia finansowego pola manewru w odniesieniu do wspomnianych wyżej koniecznych płatności z tytułu zabezpieczeń, firma uplasowała w roku obrotowym dwie obligacje powiązane ze zrównoważonym rozwojem o wartości 500 mln CHF każda oraz jeden "Schuldschein" (niezabezpieczony instrument dłużny według prawa niemieckiego) o wartości 600 mln EUR. Grupa Axpo zwiększyła również swoje linie kredytowe z bankami do łącznej kwoty 6,0 mld EUR do końca października 2022 r. oraz rozszerzyła swoje dwustronne linie kredytowe. Dług netto wzrósł zatem z 223 mln CHF do 3,644 mld CHF, a płynność wyniosła 4,101 mld CHF na dzień 30 września 2022 r.

Dywersyfikacja rynków i obszarów działalności – strategia przynosi efekty

Grupa Axpo kieruje się jednym celem: zapewnić społeczeństwu zrównoważoną przyszłość dzięki innowacyjnym rozwiązaniom energetycznym. Zdywersyfikowana, trójfilarowa strategia (przywództwo w przejściu do przyszłości wolnej od CO2 dla szwajcarskiego przemysłu energetycznego, ekspansja w zakresie energii odnawialnych oraz rozwój w zakresie międzynarodowych klientów i handlu) sprawdziła się również w obecnych warunkach. Wpływy pieniężne z działalności międzynarodowej w znacznym stopniu rekompensują odpływy wynikające z zabezpieczenia produkcji szwajcarskiej.

Pierwszy filar strategii – odgrywanie wiodącej roli w dekarbonizacji dostaw energii w Szwajcarii – jest całkowicie logiczny, biorąc pod uwagę, że Axpo jest już największym szwajcarskim producentem energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Axpo z zadowoleniem przyjmuje poprawę ram prawnych dla instalacji fotowoltaicznych (PV) w Alpach i sześciokrotnie zwiększyło swoje ambicje w tym zakresie. Poprzedni cel, czyli 200 megawatów (MW) nowych mocy solarnych do 2030 roku, został zwiększony do 1,2 gigawata (GW), z czego około połowa zostanie zbudowana na otwartych przestrzeniach, w tym w Alpach. Ta solarna ofensywa stanowi inwestycję o łącznej wartości około 1,5 mld CHF. Alpejska instalacja solarna jest już planowana w Val Nalps. Poza intensywną budową instalacji fotowoltaicznych, Grupa Axpo inwestuje również w ekspansję w zakresie energetyki wodnej i wiatrowej, biomasy i inne technologie w Szwajcarii.

Inwestowanie w przyszłość energetyki wspólnie z CKW

Za ekspansję PV w Axpo odpowiada głównie spółka CKW. Grupa Axpo zamierza inwestować w inne technologie do 2030 roku, aby wygenerować dodatkową energię elektryczną i ciepło dla tysięcy gospodarstw domowych. Szereg projektów wodnych, PV, wiatrowych i kogeneracyjnych znajduje się już w trakcie realizacji. W porównaniu z ubiegłym rokiem, CKW czterokrotnie zwiększyło tempo budowy mniejszych elektrowni fotowoltaicznych. Specjaliści w tej dziedzinie zainstalowali i uruchomili około 600 instalacji solarnych. Istotne dla przyszłości energetyki są również inwestycje w zwiększenie przepustowości sieci energetycznej oraz ogólnokrajowe upowszechnienie inteligentnych liczników.

Intensywny rozwój energii odnawialnych w Szwajcarii i za granicą

Wojna na Ukrainie sprawiła, że drugi filar strategii Grupy Axpo – ekspansja w zakresie energii odnawialnych – stał się jeszcze ważniejszy. Axpo napędza postęp alternatywnych metod wytwarzania i przechowywania energii elektrycznej w Szwajcarii i Europie, aby zwiększyć ich niezależność w zakresie dostaw energii. Poza wspomnianą działalnością w Szwajcarii, Axpo jest również liderem we francuskiej branży solarnej dzięki spółce zależnej Urbasolar, a w okresie sprawozdawczym znacząco rozwinęło swoją działalność solarną w Hiszpanii, Włoszech i Polsce. Wzrost mocy solarnych w całym okresie wyniósł 247 MW. W segmencie energii wiatrowej, spółka zależna Axpo, Volkswind, działa obecnie głównie w Niemczech i we Francji. W roku obrotowym spółka rozpoczęła budowę dwóch farm wiatrowych w Rumunii, z 38 turbinami o łącznej mocy ok. 250 MW. Ponieważ Szwajcaria jest fizycznie zintegrowana z europejskim rynkiem energii elektrycznej i każdej zimy musi importować znaczne ilości prądu, budowa kolejnych mocy produkcyjnych w zakresie energii odnawialnej w innych krajach jest również opłacalnym sposobem na przyczynienie się do bezpieczeństwa dostaw energii w Szwajcarii.

Sukcesy w działalności handlowej

Trzecim filarem strategii Grupy Axpo jest wzrost w międzynarodowej działalności handlowej. W tym roku ponownie osiągnięto dobre wyniki. W związku z trudnym środowiskiem skupiono się przede wszystkim na zarządzaniu płynnością. Sprzedaży mocy własnej (asset-backed trading) znaczną część działalności Axpo. Energia elektryczna wytwarzana przez szwajcarskie elektrownie Axpo potrzebuje natychmiastowego nabywcy. Handel jest więc nierozerwalnie związany z produkcją.

Szyta na miarę współpraca z klientami (origination) stała się dla Axpo stabilnym źródłem przychodów, niezależnym od ceny energii elektrycznej. W sumie Axpo sprzedaje około 14 TWh energii słonecznej, wodnej i wiatrowej w imieniu swoich klientów. Zapewnia ciągły rozwój odnawialnych źródeł energii poprzez długoterminowe umowy zakupu energii (PPA) i pomaga wielu firmom na około 40 rynkach w redukcji emisji CO2. Działalność ta odegrała również znaczącą rolę w pokryciu wysokiego zapotrzebowania na płynność przy zabezpieczaniu szwajcarskiej produkcji.

Własny handel energią, choć udany, stanowi najmniejszą część działalności handlowej w Grupie Axpo. Podobnie jak cały biznes, podlega on surowym regulacjom i limitom. Axpo należy do wiodących partnerów handlowych w różnych dziedzinach i na szerokich rynkach, co otwiera dodatkowe możliwości i pomaga w rozwoju innych obszarów działalności. Dzięki know-how i umiejętnościom w zakresie transportu, magazynowania i handlu gazem ziemnym oraz skroplonym gazem ziemnym (LNG) przyczyniła się do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii w Europie i Szwajcarii. Dzięki temu, Axpo mogło wesprzeć grupę zadaniową ds. dostaw energii na zimę 2022/23 szwajcarskiego Federalnego Departamentu Energii w jego działaniach na rzecz rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa dostaw energii w obliczu obecnych wyzwań.

Dodatkowe środki na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii

W obliczu zagrożenia niedostatkiem energii elektrycznej, Grupa Axpo podjęła różne dodatkowe działania mające na celu zabezpieczenie szwajcarskich dostaw energii, m.in. przerwanie prac remontowych na zaporze Gigerwald w dolinie Tamina (Kanton St. Gallen). Chociaż prace te są niezbędne i ich przerwanie jest bardzo kosztowne, Axpo chciało, aby w obliczu zagrożenia niedoborami można było wykorzystać do 160 GWh ze zmagazynowanej w zbiorniku wody oraz z recyrkulacji. W 2022 roku, pomimo suszy, Axpo zapewniło wystarczającą moc do wygenerowania około 1 TWh energii elektrycznej na zimę.

Dopasowanie strategii dot. zabezpieczeń. Ocena PwC potwierdza odpowiednie zarządzanie ryzykiem

Finansowe reperkusje spowodowały, że na początku 2022 roku, Grupa Axpo zdecydowała się przeanalizować i zrewidować strategię hedgingową, którą z powodzeniem stosowała w produkcji energii elektrycznej od momentu jej wprowadzenia przez Zarząd w 2013 roku. Pełen obraz wpływów tej sytuacji będzie widoczny dopiero z czasem, w miarę stopniowej realizacji istniejących kontraktów. Zarząd Axpo zlecił również firmie PricewaterhouseCoopers (PwC) przeprowadzenie zewnętrznej oceny całościowego zarządzania ryzykiem, a w szczególności wydarzeń, które doprowadziły do wniosku o linię kredytową od rządu federalnego. Eksperci PwC stwierdzili, że Grupa Axpo odpowiednio kontrolowała ryzyko rynkowe, w zgodzie z obowiązującymi w ciągu ostatniego roku praktykami, a także, że wysokie zapotrzebowanie na płynność było przede wszystkim wynikiem hedgingu w odniesieniu do produkcji szwajcarskiej w związku z rekordowo wysokimi poziomami cen, a działalność w zakresie obsługi klientów międzynarodowych i handlu znacznie ograniczyła wypływy pieniężne netto.

Pozytywna perspektywa średnioterminowa w związku z wyższymi cenami energii elektrycznej

Niepewność dotycząca skutków wojny na Ukrainie oraz polityki na międzynarodowych rynkach energetycznych utrudnia obecnie prognozowanie przyszłej sytuacji. Grupa Axpo spodziewa się jednak, że wspomniane wyżej przesunięcia przychodów będą miały pozytywny wpływ na działalność w kolejnych latach, a wyższe ceny energii elektrycznej wzmocnią również wyniki Axpo od roku obrotowego 2024/25, a środki finansowe stanowiące zabezpieczenie wrócą z czasem do firmy. Wahania wartości funduszy STENFO i portfela papierów wartościowych będą jednak w dalszym ciągu wpływać na wyniki.

Najważniejsze dane dla roku 2021/22

(1 października 2021 – 30 września 2022)