Zielone certyfikaty w 2023 i 2024 roku – jak wygląda ich rynek z perspektywy odbiorców z sektora MŚP?

• Średnia cena zielonych certyfikatów w ubiegłym roku wynosiła 148,46 zł/MWh, a w samym grudniu ubiegłego roku – już tylko 63,42 zł/MWh.
• Jak wyznaczył Minister Środowiska, w 2024 roku obowiązek umarzania zielonych certyfikatów został ustalony na poziomie 5 proc. miksu spółek obrotu, czyli o 7 punktów proc. niższym niż w 2023 roku.
• Na spadkach cen zielonych certyfikatów oraz zmianach poziomu ich umarzania mogą korzystać nie tylko spółki obrotu, ale także odbiorcy końcowi. Obecnie nawet ci z sektora MŚP.

W obliczu dużych zawirowań na rynku spółki obrotu wycofały się z oferowania energii elektrycznej po stałej stawce. Wymusiło to na odbiorcach końcowych przejście na produkty o zmiennej stawce i pośrednio także zwiększenie swojej wiedzy w zakresie energetyki. Jak się okazuje, gdy spółki wróciły w 2023 roku do proponowania produktów ze stałą ceną, konsumenci z sektora MŚP woleli zostać przy poprzednich produktach, a także coraz częściej decydowali się na wybór stawek, gdzie zmienna jest zarówno cena energii elektrycznej, jak i zielonych certyfikatów.

Coraz niższy poziom umorzenia

Ustawa o OZE określa stały procent energii, który musi być pokryty zielonymi certyfikatami – wynosi on 19,35 proc. Jednak w każdym roku Minister Środowiska może wyznaczyć inny poziom umorzenia, a na spadkach tego poziomu mogą korzystać odbiorcy końcowi, którzy wybrali produkt o zmiennej cenie.

– Już sama decyzja Ministerstwa pozwala na oszczędności, jeśli odbiorca końcowy zdecyduje się na zakup energii ze zmienną ceną zielonych certyfikatów. Jak pokazały poprzednie lata, z roku na rok poziom umarzania ich się zmniejsza – 19,5 proc. w 2021 r., 18,5 proc. w 2022 r., 12 proc. w ubiegłym roku kalendarzowym, a w tym już tylko 5 proc. – mówi Olivier Queinnec, menadżer ds. rozwoju produktów dedykowanych sektorowi MŚP w Axpo Polska.

Jak cena certyfikatów wpływa na koszt energii elektrycznej

Liczba zielonych certyfikatów, wymagana przez ustawodawcę, jest kupowana przez spółkę obrotu z góry, tj. w momencie zawarcia umowy na cały okres jej obowiązywania. Co to znaczy w praktyce? Jeżeli odbiorca końcowy zdecyduje się na wybór rozliczenia po stałej cenie, to koszt zielonych certyfikatów również jest stały. W przypadku rozliczenia po stawce zmiennej zarówno cena energii, jak i certyfikatów podąża za rynkiem i zmienia się wraz ze zmianami na giełdzie energii. Do niedawna tylko odbiorcy końcowi o największym zużyciu mieli możliwość korzystania z rozwiązania, które pozwala na bieżące dokupowanie certyfikatów do każdego okresu rozliczeniowego, a więc i korzystania na tym, że cena certyfikatów na giełdzie się zmienia. Pozostaje pytanie, jak spółki obrotu wyliczają cenę zielonych certyfikatów jako część składową kosztu energii dla odbiorcy końcowego.

– Bierzemy średnią arytmetyczną cen ze wszystkich notowań w miesiącu poprzedzającym odpowiedni miesiąc okresu rozliczeniowego. Przykładowo: cena zielonych certyfikatów na kwiecień zostanie wyznaczona jako średnia arytmetyczna ze wszystkich sesji notowań indeksu TGEozea w marcu. Dzięki temu każdy punkt poboru, niezależnie od taryfy, długości okresu rozliczeniowego i daty jego rozpoczęcia ma taką samą cenę zielonych certyfikatów na dany miesiąc. Średnia arytmetyczna chroni natomiast odbiorcę przed nadmiernymi wahaniami cen zielonych certyfikatów – mówi Olivier Queinnec, menadżer ds. rozwoju produktów dedykowanych sektorowi MŚP w Axpo Polska.

Analiza oszczędności. Ile można było zaoszczędzić na zielonych certyfikatach (lata 2022-2023)

Średnia cena zielonych certyfikatów TGEozea na Rynku Praw Majątkowych TGE wyniosła na 2023 rok 148,46 zł/MWh. Dla 2022 roku cena ta była wyższa i wynosiła 187,47 zł/MWh, a dla 2021 roku było to już 191,27 zł/MWh. Porównując 2023 i 2022 rok odbiorcy końcowi oszczędzają średnio 16,87 zł na każdej megawatogodzinie. Dodatkowo w 2023 roku poziom umorzenia zielonych certyfikatów zmalał o 6,5 punktu procentowego (z poziomu 18,5% w 2022 r. do 12% w 2023 r.). Jest to tym bardziej istotne, jeśli rozważamy przypadek odbiorcy, który na 2023 przyjął rozwiązanie o zmiennej cenie i energii i certyfikatów. Oprócz zysków związanych z długookresowym spadkiem ceny energii elektrycznej, odbiorca końcowy korzysta również ze zmniejszającego się ustawowego poziom obowiązku umorzenia zielonych certyfikatów.

Korzyści ze spadków ceny energii i zielonych certyfikatów na giełdzie

Po ostatnich gwałtownych wzrostach cen energii na giełdzie, jakie miały miejsce w 2021 i 2022 roku, poziom cen energii elektrycznej w Europie spada. Korzystają na tym odbiorcy końcowi, którzy zdecydowali się na rozliczenie zużycia po cenach zmiennych, bazujących na bieżących notowania na giełdzie. Z analiz Axpo Polska wynika, że o ile w 2021 r. 64% umów zawieranych na kolejne lata przez odbiorców końcowych z sektora MŚP opierało się na cenie stałej, to już od 2022 r. zdecydowana większość wybierała kontrakty bazujące na cenach zmiennych, giełdowych. W ubiegłym roku decydowało się na nie prawie 82% mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.

– Jako że zielone certyfikaty również są przedmiotem handlu na giełdzie, opracowaliśmy i zaproponowaliśmy rozwiązanie, który bazuje nie tylko na zmiennym koszcie energii elektrycznej, ale i na zmiennym koszcie zielonych certyfikatów. Dzięki temu także odbiorcy końcowi z sektora MŚP mogą korzystać na spadkach na giełdzie dotyczących obu powyższych składowych ceny końcowej. Do tej pory opcja ta była zarezerwowana dla firm o największym zużyciu. Jako jedni z nielicznych na rynku zdecydowaliśmy się udostępnić to rozwiązanie także średnim, małym i mikro przedsiębiorcom z taryfą C. Co więcej, rozwiązanie umożliwia przejście na stałą cenę w dowolnym momencie trwania umowy – dodaje Olivier Queinnec, menadżer ds. rozwoju produktów dedykowanych sektorowi MŚP w Axpo Polska.